Dinky toys

In het nieuwe nummer van Boekenpost staat een selectie zeldzame en opmerkelijke boeken uit de voorraad van deelnemers aan de aanstaande Amsterdam Book Fair. Op letterkundig gebied vallen een eerste druk van De stille kracht (1900) en een gesigneerd opdrachtexemplaar van Frederik van Eeden op.

Tamelijk spectaculair is de aanbieding uit Antwerpen: een exemplaar van het zeer zeldzame Dinky toys (1976) van W.F. Hermans. De schrijver gaf het boekje in Parijs in eigen beheer uit: hij tikte de tekst op zijn Olivetti Lexikon 90 en vermenigvuldigde de kopij op een vloeistofduplicator in niet meer dan 60 exemplaren. In de neus springend detail: in plaats van een soort alcohol, spiritus bijvoorbeeld, gebruikte Hermans in het productieproces Eau Sauvage, de inmiddels klassieke eau de toilette voor mannen. Dit vermeldt althans het mythologische colofon.

Vele uren handenarbeid moeten er in het maken van Dinky toys zijn gaan zitten. Hermans voorzag elk exemplaar met de pen of met wrijfletters van een uniek omslag. Zo is het in de Hermans-bibliografie afgebeelde exemplaar gevat in een vel zwart papier met de titel in witte plakletters, terwijl het exemplaar van Piet Schreuders knaloranje is met zwarte letters en een ornamentje. In 2008 heb ik zelf even mogen ruiken aan het exemplaar van Arie Oexman, in wit omslag met zwarte typemachineletters en een rode, schreefloze ‘T’. Het Antwerpse exemplaar heeft een grijsgroen omslag met zwarte typemachineletters en een (getekende) ‘D’.

In de handgeschreven opdracht aan de eerste eigenaar, Marie-Claire Nuyens, verwijst Hermans nog eens naar het omslag: ‘omdat ze deze de mooiste vond, dank je wel’. Nuyens richtte in 1977 samen met Hugo Claus en Mark Verstockt de bibliofiele uitgeverij Ziggurat op; in november van hetzelfde jaar nog gaf Ziggurat Hermans’ Bijzondere Tekens uit.