Niet vergeten
Bijgewerkt op: 18 apr. 2019
Meisje vermist. Signalement: tenger postuur, kort donker haar, volle wenkbrauwen, voorzichtige lach, timide oogopslag. Ze is voor het laatst gezien op een schilderijententoonstelling in juni 1965.
Onder de vijfentwintig tentoongestelde werken van Gustave Asselbergs op de expositie in De Galerij te Brunssum waren ook ‘Rode Vlag’, ‘Victory, the Point, Birth, the End’, ‘You see it, it sees You’ en ‘Remember me’. Laatstgenoemd collageschilderij staat in zwart-wit afgebeeld op de door Jos Kipping ontworpen folder bij de tentoonstelling. In de begeleidende tekst noemt Willem K. Coumans Asselbergs’ werk ‘een getuigenis […] van onze tijd’.
Het doek ‘Remember me’ uit 1964 is opgebouwd uit flarden actualiteit. Onder de lagen en spatten verf zijn fragmenten van theateraffiches en krantenfoto’s te vinden. In de onderste helft van het schilderij staan Amerikaanse soldaten ontspannen bij een tank in Vietnam, terwijl tegen de bovenrand Dizzy Gillespie breeduit lacht tijdens een optreden. Links worden een rij spierwitte boventanden en een gladgeschoren kin afgeschermd door een ferme streek zwarte verf. Een willekeurige reeks getallen schurkt tegen de rechterrand aan. (Soortgelijke getallenreeksen – zinloos, want zonder referentie – zijn ook te vinden op een titelloos doek uit 1963 en op ‘After a period of luxurious life’ uit 1964.)
Iedereen lacht. Dat is voor mij de crux van ‘Remember me’. De wereld is in oorlog en iedereen maakt plezier.
‘Remember me’ zou het motto kunnen zijn van veel collageschilderijen. Door het gebruik van nieuwsfoto’s vestigde Gustave Asselbergs de aandacht op de beperkte houdbaarheid van beelden. In zijn optiek werden dagblad en avondjournaal onverschillig geconsumeerd. Met een laag vernis over een krantenfoto vocht de kunstenaar tegen het vergeten. In een andere context krijgt een overblijfsel van gisteren nieuwe betekenis.
Het schilderij ‘Remember me’ werd in 1993 opnieuw geëxposeerd op de grote Asselbergs-tentoonstelling in het Nijmeegs Museum Commanderie van Sint-Jan. In het begeleidende boek Gustave Asselbergs en de Pop Art in Nederland (1993) staat het over een volle pagina afgebeeld, prachtig in kleur bovendien. Maar het is niet exact hetzelfde schilderij. Er mist een dimensie.
Zoek de verschillen tussen 1965 en 1993. Of zie de verschillen in deze animatie.
De reden van de vermissing van het meisje is tot op heden niet opgehelderd. Misschien is Museum Het Valkhof, de huidige eigenaar van ‘Remember me’, wel nooit op de hoogte gebracht. De titel van het schilderij heeft vele mogelijke betekenissen en associaties, tot en met de verwijzing naar dit onschuldige popliedje. Voor mij is de belangrijkste nu de uitroep van een anoniem meisje dat niet vergeten wil worden.